ประวัติ - สภานักศึกษาและองค์การนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัย

1. ประวัติสภานักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล

การทำกิจกรรมของนักศึกษาบัณฑิตศึกษาในช่วงแรกนั้น เป็นการทำกิจกรรมโดยเกิดขึ้นจากการรวมตัวของนักศึกษาในรูปของชมรมต่างๆ ซึ่งไม่ได้มีกฎระเบียบหรือข้อบังคับใดๆ ที่เป็นลายลักษณ์อักษรที่ชัดเจน จึงทำให้การทำกิจกรรมในช่วงแรกไม่เป็นแบบแผนปฏิบัติเท่าที่ควรนัก รวมทั้งไม่มีการบันทึกที่เป็นเอกสารพอที่จะนำมาพิจารณาถึงแนวทางการทำกิจกรรมที่ชัดเจนเท่าใด จึงไม่สามารถที่จะระบุรูปแบบการทำกิจกรรมที่ชัดเจนได้

จนกระทั่งปี พ.ศ. 2517 - 2518 ในสมัยที่ศาสตราจารย์ ดร.ณัฐ ภมรประวัติ ดำรงตำแหน่งเป็นคณบดีบัณฑิตวิทยาลัย ได้มีคำสั่งบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล เรื่องแต่งตั้งคณะกรรมการสโมสรนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัย ประจำปีการศึกษา 2517 - 2518 ตามประกาศบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล ข้อบังคับว่าด้วยสโมสรนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัย พ.ศ.2518 โดยแบ่งคณะกรรมการสโมสรออกเป็นคณะกรรมการบริหาร ซึ่งมีนายชัยณรงค์ เชิดชู เป็นนายกสโมสร และมีคณะกรรมการกลาง ซึ่งแต่งตั้งมาจากตัวแทนของนักศึกษาในสาขาต่างๆ จำนวน 27 ท่าน จากคำสั่งดังกล่าวทำให้ลักษณะการทำกิจกรรมของนักศึกษาบัณฑิตศึกษาเริ่มเป็นรูปเป็นร่างขึ้นมา โดยอาจกล่าวได้ว่าเป็นจุดเริ่มที่เป็นลายลักษณ์อักษรของการทำกิจกรรม ในรูปแบบของสภานักศึกษาและองค์การนักศึกษาดังที่เห็นกันในปัจจุบัน

สำหรับในประเด็นของวิวัฒนาการของสภานักศึกษาบัณฑิตศึกษาเองนั้น เริ่มมาจากการที่มีคณะกรรมการกลาง และได้ดำเนินการอย่างนี้เรื่อยมาควบคู่ไปกับคณะกรรมการบริหารสโมสรนักศึกษา และสมัยที่ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.มันตรี จุลสมัย ดำรงตำแหน่งเป็นคณบดีบัณฑิตวิทยาลัยได้ออกเป็นประกาศบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล ลงวันที่ 20 เมษายน พ.ศ.2526 เรื่องการแต่งตั้งผู้บริหารคณะกรรมการกลางสโมสรนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัย ซึ่งได้รับการเสนอชื่อมาจากสมาชิกคณะกรรมการกลางที่เป็นตัวแทนจากสาขาวิชาต่างๆ มีนายชัยยันต์ อภิราชจิตร เป็นประธานคณะกรรมการกลาง และมีคณะกรรมการในตำแหน่งอื่นๆ อีกจำนวน 6 ท่าน โดยถือว่าเป็นจุดเริ่มต้นของการดำเนินกิจกรรมนักศึกษาที่แยกชัดเจนออกจากกันระหว่างฝ่ายบริหารและฝ่ายนิติบัณฑิต นั่นหมายถึงจุดเริ่มต้นของการแบ่งองค์กรในการทำกิจกรรมของนักศึกษาอย่างชัดเจน โดยให้มีคณะกรรมการบริหารสโมสรนักศึกษาและคณะกรรมการกลาง

คณะกรรมการกลางสโมสรนักศึกษานั้นมาจากตัวแทนของนักศึกษาบัณฑิตศึกษาสาขาวิชาต่างๆ สาขาละ 1 คน และให้คณะกรรมการกลางดำเนินการคัดเลือกนักศึกษาจากคณะกรรมการกลางเข้ามาเป็นผู้บริหารคณะกรรมการกลางสโมสรนักศึกษา เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพในการดำเนินกิจกรรมนักศึกษาที่มากยิ่งขึ้น โดยรูปแบบการดำเนินงานของคณะกรรมการกลางนี้เองที่เป็นจุดเริ่มต้นของการดำเนินงานของสภานักศึกษาในปัจจุบันแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ สมาชิกสภานักศึกษาที่มาจากตัวแทนนักศึกษาในแต่ละหลักสูตร และสมาชิกสภานักศึกษาจะต้องคัดเลือกนักศึกษาที่เป็นตัวแทนนั้นเข้ามาดำเนินกิจกรรมในรูปของคณะกรรมการสภานักศึกษา ซึ่งประกอบไปด้วยคณะกรรมการในตำแหน่งต่างๆ

จากที่กล่าวมาจะเห็นว่า ในการดำเนินกิจกรรมในช่วงแรกเริ่มของนักศึกษาบัณฑิตนั้น เป็นการดำเนินกิจกรรมในรูปของสโมสรนักศึกษาแบ่งออกเป็นคณะกรรมการบริหารสโมสรนักศึกษาและคณะกรรมการกลางสโมสรนักศึกษา ในส่วนของคณะกรรมการกลางสโมสรนักศึกษานั้นแบ่งออกเป็นคณะกรรมการผู้บริหารและคณะกรรมการกลาง ซึ่งคณะกรรมการกลางแต่งตั้งมาจากตัวแทนนักศึกษาในสาขาวิชาต่างๆ ส่วนคณะกรรมการผู้บริหารคณะกรรมการกลางมาจากการคัดเลือกตัวแทนของคณะกรรมการกลางมีหน้าที่ในการตรวจสอบ และให้ข้อเสนอแนะคำปรึกษาแก่คณะกรรมการบริหารสโมสรนักศึกษา

การดำเนินกิจกรรมในรูปแบบดังกล่าวนี้ได้ดำเนินการมาเรื่อยๆ จนกระทั่งปี พ.ศ. 2534 ในสมัยของรองศาสตราจารย์ ดร.มันตรี จุลสมัย ดำรงตำแหน่งเป็นคณบดีบัณฑิตวิทยาลัยได้มีการออกระเบียบปฏิบัติบัณฑิตวิทยาลัย ว่าด้วยกิจกรรมนักศึกษา พ.ศ. 2534 ซึ่งได้มีการเปลี่ยนจากคณะกรรมการกลางสโมสรนักศึกษามาเป็นสมาชิกสภานักศึกษา และเปลี่ยนจากคณะกรรมการผู้บริหารคณะกรรมการกลางมาเป็นคระกรรมการสภานักศึกษา มี พ.อ. วีระ เกศรักษ์ สาขาสิ่งแวดล้อม คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ เป็นประธานสภานักศึกษาคนแรก

ถึงแม้ว่าจะมีการเปลี่ยนรูปแบบจากคณะกรรมการกลางมาเป็นสภานักศึกษาตามระเบียบปฏิบัติบัณฑิตวิทยาลัย ว่าด้วยกิจกรรมนักศึกษา พ.ศ.2534 และแบ่งลักษณะการดำเนินงานออกเป็นสมาชิกสภานักศึกษาและคณะกรรมการสภานักศึกษาดังที่เห็นในปัจจุบันก็ตาม แต่กระบวนการของการคัดเลือกสมาชิกยังมีลักษณะที่คล้ายคลึงกับรูปแบบเดิมอยู่ กล่าวคือคณะกรรมการที่เปลี่ยนมาเป็นสมาชิกสภานักศึกษายังได้มาจากตัวแทนนักศึกษาจากสาขาวิชาต่างๆ อยู่ แม้จะเพิ่มเป็นสาขาวิชาละไม่เกิน 3 คนและคณะกรรมการผู้บริหารคณะกรรมการกลางที่เปลี่ยนมาเป็นคณะกรรมการสภานักศึกษายังคงได้มาจากการคัดเลือกตัวแทนนักศึกษาจากสาขาวิชาต่างๆ ดังนั้น อาจกล่าวได้ว่า ถึงแม้รูปแบบจะเปลี่ยนไป แต่กระบวนการในการดำเนินการยังคงมีลักษณะคล้ายรูปแบบเดิมอยู่มาก

ในส่วนของอำนาจหน้าที่ของสภานักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัยที่พัฒนาการมาจากคณะกรรมการกลางดังที่เห็นในปัจจุบันนี้ อำนาจหน้าที่โดยส่วนใหญ่ยังคงมีลักษณะคล้ายกับคณะกรรมการกลาง คือ ทำหน้าที่ตรวจสอบประเมินผลให้คำปรึกษาแนะนำในการทำกิจกรรมแก่องค์การนักศึกษา ชมรมต่างๆ ซึ่งพัฒนารูปแบบมาจากคณะกรรมการสโมสรนักศึกษา ปัจจุบันอำนาจหน้าที่ของสภานักศึกษามาจากระเบียบปฏิบัติบัณฑิตวิทยาลัย ว่าด้วยกิจกรรมนักศึกษา พ.ศ.2534 ซึ่งเป็นระเบียบที่ใช้ในการดำเนินกิจกรรมของนักศึกษาในปัจจุบัน

สำหรับในส่วนประวัติความเป็นมาของสภานักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัยนั้น สามารถกล่าวโดยสรุปได้ว่า สภานักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัยได้ดำเนินกิจกรรม ตั้งแต่แรกเริ่มของการดำเนินกิจกรรมของนักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษาเลยทีเดียว เพียงแต่รูปแบบของการดำเนินกิจกรรมช่วงแรกนั้น เป็นการดำเนินกิจกรรมในรูปแบบของคณะกรรมการกางสโมสรนักศึกษาปีการศึกษา 2517 - 2518 และได้มีการพัฒนามาเป็นสภานักศึกษาในปี พ.ศ.2534 ตามระเบียบปฏิบัติบัณฑิตวิทยาลัย ว่าด้วยกิจกรรมนักศึกษา พ.ศ.2534 และได้ดำเนินการเรื่อยมาจนกระทั่งปัจจุบันเป็นเวลาเกือบ 30 ปี

2. ประวัติองค์การนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล

องค์การนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล ก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ.2517 โดยใช้ชื่อว่าสโมสรนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัย มีนายกองค์การนักศึกษาฯ จนถึงปัจจุบันรวมทั้งสิ้น 32 คน เมื่อแรกก่อตั้ง "โครงการจัดตั้งบัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยมหิดล" ในปี พ.ศ.2505 นักศึกษาได้มีการรวมกลุ่มกันในรูปของชมรมต่าง ๆ เพื่อสร้างสรรค์และดำเนินกิจกรรมอันเป็นประโยชน์ ชมรมระดับบัณฑิตศึกษาในระยะนั้นมีพัฒนาการที่แข็งแกร่งขึ้นเป็นลำดับตามความตื่นตัวของนักศึกษาที่สั่งสมสืบทอดมาเป็นระยะ ในที่สุดจึงมีการรวบรวมชมรมต่าง ๆ เขาด้วยกัน เพื่อจัดตั้งสโมสรนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัย ให้เป็นศูนย์กลางสร้างสรรค์และดำเนินกิจกรรมได้สำเร็จเมื่อวันที่ 27 สิงหาคม พ.ศ.2517 ตามคำสั่งบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล เรื่องแต่งตั้งคณะกรรมการสโมสรนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัย ประจำปีการศึกษา 2517 - 2518 ซึ่งลงนามโดยศาสตราจารย์ ดร.ณัฐ ภมรประวัติ คณบดีบัณฑิตวิทยาลัยขณะนั้น นับเป็นเวลาเกือบ 1 รอบภายหลังการสถาปนาบัณฑิตวิทยาลัย โดยนายกสโมสรนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัยคนแรกคือ นายชัยณรงค์ เชิดชูประกอบด้วยคณะกรรมการสโมสรฯ จำนวนทั้งสิ้น 36 คน อย่างไรก็ดีสโมสรนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัยที่จัดตั้งขึ้นในปี พ.ศ.2517 ได้ถูกเว้นว่างโดยไม่ทราบสาเหตุไปร่วม 5 ปี ทว่าได้รับการจัดตั้งขึ้นใหม่อีกครั้งหนึ่งเพื่อสืบสานเจตนารมณ์ในการสร้างสรรค์กิจกรรมนักศึกษาในอดีต ดังคำสั่งบัณฑิตวิทยาลัยที่ 11/2521 ลงวันที่ 4 กันยายน พ.ศ.2521 เรื่องแต่งตั้งคณะกรรมการบริหารชั่วคราวสโมสรนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัย ซึ่งลงนามโดยผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.มันตรา จุลสมัย รองคณบดีบัณฑิตวิทยาลัยในขณะนั้น โดยมีประธานคณะกรรมการบริหารงาน(หรือนายกสโมสรนักศึกษาฯ) ซึ่งเป็นตำแหน่งที่ตั้งขึ้นใหม่ ชื่อ นายวีรพล คู่คงวิริยพันธ์ พร้อมด้วนคณะกรรมการการบริหารฯ ทั้งสิ้น 14 คน ตำแหน่งประธานคณะกรรมการบริหารชั่วคราวสโมสรนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัยได้ถูกยกเลิกไปพร้อมกับการขยายรากฐานของสโมสรนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัยเป็นการถาวรในปี พ.ศ.2522 โดยเปลี่ยนเป็นตำแหน่งนายกสโมสรนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล ในส่วนคณะกรรมการบริหารคนอื่นนั้นมีจำนวน 11 คน ได้แก่ อุปนายก เลขานุการ เหรัญญิก ประชาสัมพันธ์ พัสดุ - สวัสดิการ ปฏิคม ศิลปวัฒนธรรม และวิชาการ ในปีต่อมาได้เพิ่มตำแหน่งฝ่ายบำเพ็ญประโยชน์ขึ้นอีก 1 ตำแหน่ง รวมทั้งสิ้น 12 ตำแหน่ง

ในปี พ.ศ.2525 ได้มีการจัดตั้งคณะกรรมการกลางสโมสรนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัยขึ้นมาอีกคณะ หนึ่ง จำนวน 92 คน เป็นผู้แทนจากทุกคณะโดยแยกออกจากคณะกรรมการบริหารสโมสรนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัย โดยมีประธานคณะกรรมการกลางคนแรกได้แก่ นายชัยยันต์ อภิราชวัตร และคณะกรรมการกลางดังกล่าวถือเป็นแรกที่มีการกำหนดคุณสมบัติของทีมผู้สมัครในนามพรรค และมีการกำหนดขอบเขตของกรรมการแต่ละฝ่ายอย่างชัดเจนอีกด้วย อย่างไรก็ตาม การจัดตั้งสโมสรนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัยซึ่งประกอบไปด้วยคณะกรรมการบริหารและคณะกรรมการกลางในขณะนั้นไม่ได้มีระเบียบใดที่รองรับสถานะของสโมสรนักศึกษาฯ อย่างชัดเจนเมื่อประกอบกับการดำเนินกิจกรรมของนักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษาที่ก่อตัวขึ้นเป็นรูปร่างถาวรและแข็งแกร่งยิ่งแล้ว บัณฑิตวิทยาลัยจึงได้ออกระเบียบรับรองสถานะของสโมสรนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัยขึ้น ตามระเบียบปฏิบัติบัณฑิตวิทยาลัยว่าด้วยกิจกรรมนักศึกษา ลงวันที่ 1 เมษายน พ.ศ.2534 ลงนามโดยรองศาสตราจารย์ ดร.มนตรี จุลสมัย คณบดีบัณฑิตวิทยาลัยทั้งนี้ในระเบียบดังกล่าวได้ปรับสถานภาพจากคณะกรรมการการบริหารสโมสรนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัยขึ้นเป็นองค์การนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัย และจากคณะกรรมการกลางสโมสรนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัยเป็นสภานักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัยจึงอาจถือได้ว่าวันที่ 1 เมษายน เป็นวันคล้ายวันสถาปนาองค์การนักศึกษาฯ และสภานักศึกษาฯ โดยมีนายกองค์การนักศึกษาฯ คนแรกคือ นายรชฎ พันธ์ทิพย์แพทย์ ร่วมกับคณะกรรมการบริหารองค์การนักศึกษาฯ อีกจำนวน 23 คน และมีประธานสภา นักศึกษาฯ คนแรกคือ พ.อ.ณัฐเสฐ(วีระ) เกศรักษ์

การสร้างสรรค์กิจกรรมในระดับบัณฑิตศึกษาขององค์การนักศึกษาบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดลมีความเจริญก้าวหน้าและพัฒนามากขึ้นเป็นลำดับ โดยมหาวิทยาลัยให้การสนับสนุนด้วยดีมาโดยตลอด จะเห็นได้จากปัจจุบันที่มีอาคารกิจกรรมนักศึกษาและอุปกรณ์สำนักงานให้นักศึกษาใช้เป็นสำนักงานในการทำงานได้สะดวก รวดเร็ว และหลายโครงการได้ดำเนินการอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลาหลายปีติดต่อกัน ผู้ร่วมกิจกรรมพึงพอใจในระดับสูง